چرا علم آمار مهم است؟

علی رجالی شامگاه (چهارشنبه-۲۰ اسفند ماه) در ویژه برنامه «چرا آمار و احتمال در مدرسه و چگونه؟» که به همت اتحادیه انجمن های علمی و آموزشی معلمان ریاضی ایران و با همکاری مرکز پژوهش ریاضی ماهانی به صورت وبینار برگزار شد، آمار را به عنوان علم داده و یا علم انجام علوم دیگر یکی از رشته های مفید و اساسی اعلام و اظهار کرد: در قرن اطلاعات، آگاه شدن هر شهروند به دلیل اهمیت موضوع و درک آن ضروری است، ضمن اینکه استفاده صحیح از آمار و تشخیص سوء استفاده ها از گزارش های آماری یک ضرورت است.

وی افزود: آمار خود یک علم است و بخشی از ریاضی نیست، اما از مدل های ریاضی به عنوان ابزارهای بنیادی بهره می گیرد.

عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان در توضیح علم احتمال، گفت: علم احتمال مطالعه آزمایش ها و پدیده های تصادفی است که مجموعه برآیندها را مشخص می کند. احتمال، ابزاری اساسی در ریاضیات کاربردی و مدلسازی ریاضی است.

رجالی با بیان اینکه درک طبیعت شانس و تغییرات در زندگی، ضرورتی برای یک شهروند مطلع و کاراست، تصریح کرد: یکی از موضوعاتی که در آن احتمال بسیار مهم است، درک ریسک و ریسک نسبی است.

وی، آمار را استفاده از داده ها برای نتیجه گیری در مورد مسائل نامعلوم و تصمیم گیری در زمان نبود قطعیت تعریف کرد و در توضیح اینکه داده چیست؟ گفت: داده ها، قطعه ای از اطلاعات معنی دار و اعداد (در صورتی که مفهومی با آنها عجین باشد) هستند که از طریق مشاهده و آزمایش به دست می آیند.

عضو هیأت موسس خانه ریاضیات اصفهان به آمار توصیفی اشاره کرد و افزود: آمار توصیفی، کاربرد علمی اصول ریاضی برای جمع آوری، تجزیه تحلیل و نمایش داده هاست. آمار به مردم یاد می دهد که با استفاده از یک نمونه محدود، نتایج هوشمندانه و نزدیک به واقعیت در مورد یک جمعیت بزرگتر بگیرند.

رجالی ادامه داد: استفاده از جداول و نمودارها برای ارائه داده ها جهت نتیجه گیری، نقشی اساسی دارد.

باید فرهنگ تدریس آمار در مدارس نهادینه شود

وی در توضیح اهمیت تدریس آمار و احتمالات در مدارس خاطرنشان کرد: در عصری که جامعه پر از اطلاعات است، نداشتن درک و فهم آماری و استفاده از اطلاعات و داده ها دلیل بی سوادی، درک نکردن واقعیت و فقدان موفقیت در زندگی عادی است.

عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان افزود: توجه به آمار را به عنوان یک پیشنهاد به آموزش پرورش ارائه کردیم، چرا که به عنوان یک مدرس ریاضی و آمار معتقدم حتی در دانشکده های ریاضی و دانشگاه فرهنگیان، درس های آماری که برای دانشجویان ریاضی اختصاص داده شده، محدود است و باید این روند اصلاح شود.

رجالی تأکید کرد: معلمانی که قصد تدریس آمار را در مدارس دارند باید دروس احتمال، روش های مقدماتی آمار و آمار ریاضی را بدانند. آموزش و پرورش باید به این موضوع اعتقاد پیدا کنند که این دروس ضروری هستند.

وی با انتقاد از اینکه در حال حاضر به این دروس به عنوان یک درس مهم توجه نمی شود، گفت: باید این مشکل رفع شود و فرهنگ تدریس آمار در مدارس جا بیفتد. در دبیرستان درس آمار و مدلسازی راه بیفتد و این درس توسط افرادی که متخصص هستند، تدریس شود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه آمار توصیفی، احتمال و استنباط آماری یکدیگر را تکمیل می کنند، یادآور شد: این علوم در کنار هم  اطلاعات یکسان از زوایای مختلف را بررسی می کنند. آمار توصیفی اطلاعات حاصل از یک نمونه (مجموعه داده ها) را جمع آوری و آنها را توسط یک یا چند عدد یا نمودارهایی خلاصه می کند. آمار استنباطی نیز از این داده ها پا را فراتر گذاشته و به نتایج اصلی تعمیم می دهد. احتمال هم نقش واسطه را برای تایید علمی این تعمیم بازی می کند.

به گفته این استاد دانشگاه، داشتن فکر آماری به اندازه خواندن و نوشتن برای هر شهروند لازم و ضروری است.

رجالی تصریح کرد: علم آمار، علم فراهم سازی ابزار و مفاهیم لازم جهت استدلال و نتیجه گیری کمی از این حجم عظیم اطلاعات است و تمام افرادی که می توانند نگاهی انتقادی به اطلاعات داشته باشند و با هر اطلاعاتی گمراه نشوند و یا افرادی که دنبال حل مشکلاتی مانند ایجاد یک کسب و کار سودآور و درمان بیماری ها هستند، نمی توانند خود را از آمار بی نیاز بدانند.

وی افزود: موضوع آمار طراحی راه هایی برای جمع آوری داده ها برای پاسخ دهی به سوالات مختلف است تا با جمع آوری صحیح اطلاعات مورد نیاز و بیان آنچه که داده ها نشان می دهند، پاسخی قابل اعتماد به این سوال ها داده شود.

رجالی خاطرنشان کرد: امروزه در عصری زندگی می کنیم که با استفاده از کامپیوتر می توان اطلاعاتی را که تا پیش از این قادر به جمع آوری و ذخیره سازی آن نبوده ایم، داشته باشیم. این اطلاعات شامل مواردی چون هزینه، ارزش، حجم فروش، اندازه گیری، رتبه بندی، فاصله، قیمت، درصد، شمارش، زمان و یا سهام بازار می شود.

عضو هیأت علمی دانشاه صنعتی اصفهان با تأکید بر اینکه آمار با جان بخشی به این اطلاعات خام ذخیره شده و در ظاهر غیر قابل درک به آنها معنی و ارتباط می بخشد، گفت: آمار، جنبه انسانی انقلاب دیجیتالی است، یکی از علوم اطلاعات است و علم یا (هنر) استخراج مفهوم (استنتاج) از داده هایی است که به نظر غیر قابل درک هستند.

رجالی در پایان یادآور شد که آمار شناسان دانش ریاضی و آماری خود را برای طراحی و نظرسنجی ها و آزمایش هایی برای تولید، جمع آوری، پردازش و خلاصه سازی، تجزیه و تحلیل و تعبیر و تفسیر داده ها به کار می برند.

انتهای پیام

منبع:ایسنا